Przejdź do treści
6 XI 1645

Zgoda na powstanie

Król Władysław IV – na prośbę i w uznaniu zasług swego nadwornego kapelmistrza, włoskiego franciszkanina o. Vincentio Scapita de Valentia – wyraża zgodę na powstanie klasztoru franciszkanów w Warszawie.

10 V 1646

Kamień węgielny

Bp poznański Andrzej Szołdrski wraz z legatem apostolskim Janem de Torres święcą kamień węgielny i teren na rogu ulic Wójtowskiej i Przyrynek. Wkrótce potem zakonnicy zamieniają ten plac na większy przy Trakcie Zakroczymskim.

3 X 1646

Konsekracja

Konsekracja drewnianego, zapewne niewielkiego kościoła p.w. św. Franciszka Serafickiego.

3 II 1657

Podpalenie

W czasie szwedzkiej okupacji miasta pierwotny kościół wraz z zabudowaniami zostaje kompletnie strawiony przez pożar wywołany podpaleniem (dokonać tego miał „heretyk”, mieszczanin zwany Kapelusznikiem, Niemiec).

4 X 1662 – 3 IX 1663

Druga świątynia

Budowa drugiej świątyni (również z drewna) pięcioma ołtarzami za gwardiana o. Ludwika Cichockiego. Dla niej następnym roku mieszczanie Stolicy ofiarowują zakupione obrazy: stygmatyzacji św. Franciszka, św. Antoniego i Matki Bożej. Nowy kościół szybko okazuje się zbyt mały dla coraz liczniej gromadzących się wiernych.

1663-1665

Nowy klasztor

Budowa nowego, jednopiętrowego, drewnianego klasztoru o wymiarach 9 x 18m., kierowana przez o. Cichockiego.

2 VIII 1679

Kamień węgielny

Wmurowanie kamienia węgielnego pod budowę nowego kościoła za gwardiana o. Adriana Pędzikowskiego. Rozpoczęto gromadzenie niezbędnych materiałów. W międzyczasie zlecono przygotowanie planów włoskiemu architektowi, Giovanni Battista Ceroni’emu. Same prace ruszyły dekadę później, trwały kilkadziesiąt lat i były wielokrotnie były przerywane z powodu braku funduszów, epidemii nawiedzających miasto oraz toczących się wojen.

Etapy budowy:

1690-1697

Wzniesienie prezbiterium

Wzniesienie prezbiterium oraz kaplic Matki Bożej i św. Antoniego (obecna zakrystia) prowadzone przez Jana Ch. Ceroniego. Hojnymi fundatorami prac byli: Adam Kotowski, stolnik wyszogrodzki, późniejszy starosta bolimowski (nie mając potomków, część swego majątku przekazał w testamencie klasztorowi) oraz król Jan III Sobieski (ówczesny gwardian klasztoru, o. Rafał Grabia, był jego nadwornym teologiem i spowiednikiem).

1700-1704

Fundamenty

Założenie fundamentów pod filary i podciągnięcie nieco murów. Dalsze prace ustają. Przyczyną jest panująca bieda, zaraza z 1708-12 r. wyniszczająca miasto (w klasztorze pozostał żywy tylko jeden zakonnik) oraz najazd wojsk szwedzkich.

1713-1717

Budowa transeptu

Budowa transeptu pod kierunkiem Józefa Fontany. Roboty ruszyły dzięki zaradności i determinacji ówczesnego gwardiana, o. Gabriela Welisewicza. Dzięki niemu również w tym okresie rozpoczyna się ponadto budowa nowego klasztoru z cegły (obecnych rozmiarów).

1730-1750

Fasada

Przeprowadzenie żmudnych prac zdobniczych przy misternej, rokokowej fasadzie świątyni przez Jakuba Fontanę.

1733

Zakończenie budowy

Zakończenie budowy murowanego, trzyskrzydłowego klasztoru, przylegającego do korpusu kościoła i tworzącego z nim klasyczny zamknięty czworobok z wewnętrznym wirydarzem. Robotami kierował włoski architekt Antonio Solari. Wielkie zasługi w tym dziele położył długoletni gwardian, o. Gabriel Welisewicz (+23 III 1738).

Prace po zakończeniu budowy:

29 IX 1737

Konsekracja

Uroczysta konsekracja kościoła pw. Stygmatów św. Franciszka Serafickiego

1741

8-głosowe organy

zainstalowanie 8-głosowych organów mniejszych w kaplicy MB (obecnie nieistniejąca) przez bpa poznańskiego Stanisława Hozjusza. Następuje okres niezwykle bogatej i różnorodnej działalności duszpastersko-kulturalnej franciszkanów w Warszawie.

1746

Relikwie św. Witalisa

Sprowadzenie do Warszawy – staraniem o. Michała Halkiewicza – relikwii św. Witalisa (vel Klemensa), męczennika rzymskiego z pocz. IV w.

1753-1754

Nowicjat

Wybudowanie od strony ul. Franciszkańskiej nowego skrzydła klasztoru na nowicjat, a także kaplicy św. Witalisa (projekt Antonio Solariego).

17-19 IX 1754

Przeniesienie relikwii św. Witalisa

Uroczyste przeniesienie relikwii św. Witalisa (vel Klemensa) do nowej wydłużenie bocznych części aż do linii filarów (według projektu architekta Bonawentury Solariego).

1755

14-głosowe organy

Zainstalowanie nowych organów (14-głosowych, o dwóch klawiaturach, z pedałemipozytywem skrytym o trzech głosach, z trzema miechami) przez organmistrza Wawrzyńca Zadorskiego. Owoc starań i zapobiegliwości gwardiana, o. Bonawentury Makowskiego.

1775

Przebudowa chóru

Przebudowa chóru świątyni – wydłużenie bocznych części aż do linii filarów (wg. projektu architekta Bonawentury Solariego).

1788

Przebudowa fasady kościoła

Przebudowa rokokowej fasady kościoła na klasycystyczną (projekt Giuseppe Borettiego).

1817-1819

Przebudowa frontu kościoła

Usunięcie sprzed frontu kościoła ozdobnego, rokokowego ogrodzenia wraz z istniejącym wewnątrz cmentarzem.

1802

Dekret króla pruskiego

Dekret króla pruskiego, poddający klasztor kasacie i zsyłający zakonników do klasztoru w Warce. Wojny napoleońskie i osłabienie wpływów pruskich w Stolicy sprawiają, że franciszkanom udaje się pozostać, tracą jedynie na pewien czas część klasztoru od strony ul. Franciszkańskiej 2 (tzw. nowicjat), która zostaje przebudowana na więzienie.

1829

Przebudowanie organów

Przebudowanie i powiększenie organów kościoła (z inicjatywy ówczesnego gwardiana, o. Jakuba Piaseckiego).

1835

Akademia Duchowna

W części klasztoru zwanej nowicjatem (od ul. Franciszkańskiej 2) zostaje założona – staraniem o. prowincjała Jakuba Piaseckiego i za zgodą cara Rosji – jedyna w Królestwie Kongresowym Akademia Duchowna kształcąca kandydatów do kapłaństwa (w 1864 przeniesiona do obszerniejszego klasztoru pokarmelickiego przy Krakowskim Przedmieściu).

1842-1845

Renowacja świątyni

Prace renowacyjne świątyni prowadzone dzięki środkom uzyskanym ze skarbca carskiego (odrestaurowanie większości ołtarzy, malowanie wnętrza).

1864

Kasata klasztoru

Kasata klasztoru jako kara za wspieranie Powstania Styczniowego. Franciszkanie zostają wyrzuceni z Warszawy i zesłani na wymarcie do klasztoru w Kaliszu. Kościół przejmuje diecezja i przeznacza na świątynię garnizonową dla katolików służących w armii carskiej. Klasztor zostaje sprzedany i zaadoptowany na różne świeckie cele (m. in. ochronkę dla dzieci, sklepy, mieszkania).

1918-1919

Powrót franciszkanów do Warszawy

Na zaproszenie abpa warszawskiego, ks. Aleksandra Kakowskiego, franciszkanie po 55 latach nieobecności powracają do Stolicy. Udaje się im odzyskać tylko jedno skrzydło klasztoru (zachodnie). Lata międzywojenne to czas intensywnych renowacji i doposażania świątyni (założenie instalacji elektrycznej, ogrzewania, pokrycie kościoła blachą cynkową, zbudowanie nowych organów, konfesjonałów, odnowienie ołtarzy, odmalowanie wnętrza….), a także silnego ożywienia duszpasterstwa i działalności kulturalnej.

IX 1939

Uszkodzenie świątyni podczas wojny

Podczas obrony Warszawy niemieckie pociski armatnie dokonują w świątyni licznych uszkodzeń (najbardziej ucierpiał transept z ołtarzem św. Antoniego).

1-30 VIII 1944

Zaangażowanie podczas Powstania Warszawskiego

W czasie Powstania Warszawskiego kościół i klasztor stają się miejscem schronienia dla setek uchodźców. Zakonnicy czynnie angażują się w pomocą duchową i materialną cywilom oraz powstańcom. Prowadzą kuchnię polową i punkt opatrunkowy. Udzielają się w wielu miejscach Starówki jako duchowni i sanitariusze. W tym czasie kościół i klasztor są coraz bardziej niszczone przez nieprzyjacielskie pociski.

30 VIII 1944

Zbombardowanie kościoła

Zbombardowanie kościoła przez niemiecki samolot (w podziemiach ginie 40 osób.). W dawnej części klasztoru od ul. Franciszkańskiej 2 (tzw. nowicjat.), w której mieścił się przytułek dla ok. 300 starców wypędzonych z Wielkopolski, w ostrzale i bombardowaniach ginie ok. 80 osób.

31 VIII 1944

Zajęcie klasztoru przez hitlerowców

Zajęcie klasztoru przez hitlerowców. Franciszkanie wraz z uchodźcami zostają internowani. Zrujnowany kościół i konwent stają się obiektem grabieży oraz aktów wandalizmu. W sąsiednim dawnym „nowicjacie” Niemcy palą żywcem ok. 40 niedołężnych i rannych kobiet, a budynek obracają w ruinę.

3-4 XI 1944

Pozwolenie na wejście do zburzonej Warszawy

o. Cezar Baran i br. Benigny Murlinkiewicz uzyskują od władz okupacyjnych pozwolenie na wejście do zburzonej Warszawy. Ze zrujnowanego kościoła wywożą ukryte wcześniej zabytkowe ornaty i paramenty liturgiczne.

20 I 1945

Powrót Franciszkanów do stolicy

Powrót Franciszkanów do stolicy. Następnego dnia na gruzach przy ołtarzu św. Antoniego zostaje odprawiona pierwsza Msza św. w lewobrzeżnej Warszawie.

1945-1949

Pomoc charytatywna

W trosce o najbiedniejszych franciszkanie wznoszą przy klasztorze obszerny barak, w którym wspólnie z wolontariuszami i Caritas obejmują codzienną pomocą charytatywną blisko pół tysiąca warszawskich dzieci i młodzieży. Ośrodek zostaje zamknięty przez władze komunistyczne.

Od 1945

Odbudowa

Intensywna odbudowa i doposażanie świątyni: położenie nowych stropów i dachu (1945-46), posadzki prezbiterium (1945, 1948), naprawa obu wież (1948), renowacja ołtarzy bocznych (1945-63), organów (1949, 1953), instalacja dzwonów (1961), rekonstrukcja ambony (1964-66), ołtarza głównego (1973-83), odnowienie elewacji (1954; 2003; 2016), założenie izolacji przeciwwilgociowej (2004-15), modyfikacja ogrzewania (2012-14), oświetlenia (2015-16), poszerzenie placu przed kościołem (2017). Niemal równolegle trwała również stopniowa odbudowa klasztoru: najpierw przystosowano do zamieszkania częściowo ocalałe skrzydło zachodnie (1945-46), następnie wzniesiono od podstaw pozostałe dwa skrzydła (1950-54).

Prace remontowe i konserwatorskie trwały przez wiele lat i nadal są kontynuowane. Dzięki temu świątynia w coraz większym stopniu odzyskuje swój pierwotny blask.

Przed Po
Przed Po
Przed Po